مسئولیت کیفری وکیل دادگستری

عقد وکالت ازجمله عقود معینی است که در جامعه و روابط بین اشخاص نقش اساسی دارد. وکالت در دعاوی نیز به‌عنوان یکی از مصادیق عقد وکالت از حیث اثبات حق زیان‌دیده و مجنی‌علیه دارای اهمیت فراوانی است. کثرت قوانین و فنّی بودن داوری از یک‌سو و عدم‌ِآشنایی آحاد افراد جامعه به این امور از سوی دیگر، نیاز به وکیل در جامعه را محسوس نموده است. طبیعتاً وکیل دعاوی نه‌تنها در برابر موکّل خویش که در قبال جامعه و نظام صنفی خود نیز مسئولیت داشته و این مسئله از جنبه‌های مختلف مدنی، کیفری و انتظامی قابلِ‌بررسی است؛ اما آنچه در این مقال موردِواکاوی خواهد بود، مسئولیت کیفری وکیل دادگستری است که گاه به‌عنوان فردی از اعضای جامعه و گاه در ذیل «وکالت دادگستری» موردِبحث قرار می‌گیرد؛ بنابراین ممکن است وکیل مرتکب جرایم عمومی ‌شود که همچون اشخاص عادی مسئولیت خواهد داشت (مسئولیت عام کیفری) و نیز ممکن است به‌علت ارتکاب جرایمی مسئول شناخته شود که قانونگذار برای ایشان ـ وکلای دادگستری ـ جرم‌انگاری کرده است که دراین‌صورت به مجازات مقرر در قانون محکوم خواهد شد (مسئولیت خاص کیفری). درمقابل مواردی نیز وجود دارد که به‌علت عدم‌ِپیش‌بینی ضمانت‌اجرا در قانون، عمل وکیل فاقد هرگونه مسئولیت کیفری خواهد بود. حائز بودن عنوان «وکیل دادگستری» مسئولیتی تحت عنوان «مسئولیت حرفه‌ای» به دنبال دارد که گاه به‌تنهایی، گاه به‌موازات مسئولیت کیفری و گاه به‌دنبال احراز مسئولیت کیفری، اعمال می‌شود.